Nét riêng của Cửa Lò

Trong những ngày này Thị xã Cửa Lò đang chuẩn bị dón mùa du lịch mới và Kỷ niệm 105 năm du lịch Cửa Lò. Nhân dịp này, chúng tôi xin giới thiệu 1 bài viết của Nhà nghiên cứu văn hoá để quý độc giả cùng theo dõi

Mọi người đều thừa nhận rằng, thiên nhiên đã giành cho thị xã Cửa Lò một bãi biển ưu việt không chỉ có bãi cát, làn nước trong xanh, trong từ mép bờ trong ra, trong cả sáng lẫn chiều, gió Nồm mát rượi, nằm khép giữa hai sông, đó là Cửa Lò và Cửa Hội. Gần đó là dãy núi Rồng chạy từ cầu Cấm xuống Cửa Lò mà núi Voi, núi Cờ, núi Mão, núi Gươm còn đang vang dội khí thế anh linh, bất khuất của Cương quốc công Nguyễn Xí, và lèn Thạch Động với những hòn đá nhấp nhô cao thấp trông như ông đồ đang dạy học, nhưng vẫn thể hiện hiếu học của ông Hoàng giáp Phạm Nguyễn Du ở làng Đặng Điền. Đời bấy giờ có câu đối:

Cương quốc hùng tâm sơn hữu kiếm

Đặng Điền kỳ cốt thạch vi nhân.

Dịch:

Cương quốc tâm hùng sơn hóa kiếm

Đặng Điền xương lạ đá nên người

Rồi bên kia Cửa Hội là Hồng Lĩnh 99 ngọn với thi hào Nguyễn Du, nhà doanh điền Nguyễn Công Trứ và thánh địa Lý Tảo Ao. Ngay trước thị xã Cửa Lò là hòn Ngư, hòn Mắt… với bao tàu lớn, tàu nhỏ qua lại và hàng trăm con thuyền đánh cá nhấp nhô.

Thắng cảnh ấy bấy lâu đã làm vừa lòng khách du lịch gần xa. Nay mai những đền Sát Hải, đền Tam Tòa, đền Chánh Vị (nằm ở Cửa Hội), đền Vạn Lộc, đền Yên Lương, đền Thu Lũng, đền Kim Ô, đền Văn Trung…(nằm ở Cửa Lò) được tu sửa, nâng cấp hay xây dựng lại.

Thiên nhiên trường tồn, vĩ đại và bao la, bàn tay tô điểm của con người qua hàng trăm thế kỷ, thì đến nay, thị xã Cửa Lò bao công trình kiến trúc, cái do thời gian, cái do chiến tranh, cái do chúng ta đã phá mất nhiều rồi. Cái mới làm nên, nhanh đó, thẳng hàng lối đó, nhưng chưa có cái nào đặc sắc, độc đáo, thể hiện được bản sắc văn hóa dân tộc và trạng thái văn hóa địa phương. Đến cửa lò bạn đừng quên ghé qua đảo hòn ngư – nét đẹp mới lạ của du lịch cửa lò.

Mà thị xã Cửa Lò, ngoài khu du lịch, khu nghỉ mát tắm biển còn là một cảng thị. Đất nước nói chung, Nghệ An nói riêng đang nằm trong thời cơ vàng của hội nhập và trước mắt là hội nhập WTO, của phát triển. Con người thị xã Cửa Lò không thể là con người nông dân sống tự cung tự cấp bằng kinh tế nông nghiệp ở nông thôn mà phải bằng kinh tế thị dân. Kinh tế thị dân có thể là công nghiệp, thương nghiệp hay dịch vụ… Dù sống bằng nghề gì đi nữa thì cũng phải tiếp cận với khách hàng, với người ở các địa phương khác trong toàn quốc và với người nước ngoài. Thị xã Cửa Lò đã đổi mới, và bây giờ phải đổi mới hơn nữa để phát triển du lịch biển Cửa Lò Nghệ An.

Khách đến thị xã Cửa Lò, đi thăm các di tích lịch sử và danh thắng ở Vinh, Kim Liên, đền thờ Mai Hắc Đế, đền Cuông, Khu lưu niệm Nguyễn Du,… ở xa hàng chục cây số. Nhưng tại sao chúng ta không tạo cho khách thăm các di tích, các kiến trúc tâm linh ở địa bàn Cửa Lò hay phụ cận Cửa Lò. Ở đây hiện có nhà thờ Nguyễn Sư Hồi, đền Thu Lũng, Chùa Vạn Lộc và mới xây một ngôi chùa ở Hòn Ngư. Nhưng chưa đủ, thật chưa đủ. Bên cạnh sự trùng tu, nâng cấp các kiến trúc còn lại, lãnh đạo thị xã Cửa Lò cần tìm hiểu những kiến trúc tâm linh trước đây ở mảnh đất này. Theo tôi biết thì nhiều lắm, nhưng nay chỉ còn trong văn hóa vô thể. Lãnh đạo nên xem trong những kiến trúc đó, kiến trúc nào quan trọng, có ý nghĩa tâm linh sâu sắc trong nhân dân thì nên cho xây dựng lại thật dàng hoàng, nguy nga, tôn nghiêm và có tính chất cổ kính của nó. Các kiến trúc tâm linh đồ sộ, mỹ thuật này hấp dẫn khách du lịch nhiều lắm. Khách đến thị xã Cửa Lò, không mấy người đi thuyền vượt biển ra cái chùa ở Hòn Ngư để thắp hương niệm phật. Theo tôi nên xây dựng lại đền Tam Tòa thờ Lý Nhật Quang, một đền lớn ở Cửa Hội. Từ thế kỷ XV, Vua Lê Thánh Tông trong lần nam chinh vào năm 1470 đã ghé thuyền vào thăm đền này. Nhà vua đã để lại bài thơ, trong đó có hai câu:

Ba tòa u nhã đền thiêng lạ,

Đảo cá lô nhô, biếc phủ dài

Sau đền Tam Tòa là đến Chánh Vị, nhưng đền Chánh Vị ở xã Nghi Xuân không nằm trong khu vực thị xã Cửa Lò. Để phát triển bền vững khu du lịch Cửa Lò trên là mấy suy nghĩ, mấy đề xuất của tôi. Ngoài ra tôi không nghĩ rằng ở đây cần phải có gì thật đặc biệt, đặc biệt không có nghĩa như đặc sản biển với cá, tôm, cua, mực, ghẹ mà ở bất kỳ khu  du lịch biển Việt Nam nào cũng có, đặc biệt có nghĩa là chỉ ở Cưa Lò mới có như:

– Những cửa hàng ăn với cách chế biến đặc biệt

– Những khách sạn với những phòng nghỉ đặc biệt

– Những đồ lưu niệm đặc biệt

– Những bánh quà đặc biệt

– Những sách báo đặc biệt

– V.v…

Chứ còn tắm thì bãi biển nào cũng tắm được, thức ăn cho ngon và no thì ở đâu ăn chẳng được, hàng hóa thì ở đâu mua chẳng được. Tôi xin nói lại, đặc biệt là chỉ ở Cửa Lò mới có và chỉ có người Cửa Lò mới làm được. Có thể nói khu du lịch Cửa Lò không những phát triển bền vững mà còn phồn vinh, phồn vinh không chỉ mùa hè mà cả mùa thu, mùa đông.